("Ἐφημερίδα τοῦ Κ.Σ.Μ."/τεῦχος 171/Ἀπρίλιος 2014)
Ο Ιρλανδικής καταγωγής Βρεττανός στοχαστής Τέρρυ Ίγκλετον κορυφαίος
Μαρξιστής Κριτικός της Λογοτεχνίας, είναι γνωστός και πολυδιαβασμένος τις
τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας. Είναι καθηγητής της Αγγλικής Λογοτεχνίας στο
Πανεπιστήμιο Λάνγκαστερ της Μ. Βρετανίας και Καθηγητής Πολιτισμικής Θεωρίας στο
Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ιρλανδίας. Έγραψε περί τα 40 βιβλία, σε ελληνική
μετάφραση κυκλοφορούν με επιτυχία τα έργα του: «Ο Μαρξισμός και η Λογοτεχνική
Κριτική» (Ύψιλον 1981), «Εισαγωγή στη Θεωρία της Λογοτεχνίας» (Οδυσσέας 1989),
«Μαρξ» (Ενάλιος 2002), «Οι αυταπάτες της μετανεωτερικότητας» (Καστανιώτης
2003), «Η έννοια της Κουλτούρας» (Πόλις 2003), «Η Ιδεολογία του αισθητικού»
(Πολύτροπον 2006), «Μετά τη Θεωρία» (Μεταίχμιον 2007), «Ιερός Τρόπος» (Πατάκης
2008), «Γιατί ο Μαρξ είχε δίκαιο» (Πατάκης 2012).
Το τελευταίο του βιβλίο «Λογική, Πίστη και Επανάσταση – Στοχασμοί γύρω
από την περί Θεού διαμάχη» είναι μια σειρά από διαλέξεις υψηλού επιπέδου που
παρέδωσε στο Πανεπιστήμιο του Γέηλ των ΗΠΑ, τον Απρίλιο του 2008 και
εντυπωσίασαν ένα πολυπληθές ακροατήριο καθηγητών και φοιτητών. Ο Τ. Ίγκλετον
στο εν λόγω έργο του εξηγεί με σαφήνεια, γιατί η απόρριψη της θρησκείας είναι η
ρίζα των περισσότερων δεινών που μαστίζουν σήμερα την ανθρωπότητα. Επιστρέφει
στις χριστιανικές του ρίζες χωρίς βέβαια να απορρίπτει τον Ουμανιστικό Μαρξισμό
στον οποίο είναι στρατευόμενος εδώ και πολλά χρόνια. Επιτίθεται σφοδρά με δεινά
επιχειρήματα στους «νέους αθεϊστές» όπως στους Άγγλους συγγραφείς Ρίτσαρντ
Ντόκινς και Χρίστοφερ Χίτσενς. Γνωστούς στο αναγνωστικό κοινό για τα πολύκροτα τους
shellers, «Ο Θεός δεν είναι μεγάλος», «Η περί Θεού αυταπάτη»,
και την «Βίβλο του Αθεϊσμού» παλαιότερα. Τους συγχαίρει όμως για την επίθεσή
τους στις κατεστημένες εκκλησίες γιατί κακοποίησαν αισχρά και πρόδοσαν μια
κυοφορούμενη Χριστιανική επανάσταση, όπως κατανοεί και την αυστηρή κριτική των
ορθολογιστών, διαφωτιστών και ονομαστών φιλελεύθερων κατά της θρησκείας, επειδή
αυτή είχε επιφέρει ανείπωτη εξαθλίωση στην ανθρωπότητα και σε πολλές
περιπτώσεις υπήρξε όργανο μισαλλοδοξίας, δεισιδαιμονίας και καταπιεστικής
ιδεολογίας.
Οι διάφοροι αθεϊστές και μερικοί διαφωτιστές, όπως τονίζει ο Ιρλανδός
συγγραφέας έχουν μια αφελή και χονδροειδή αντίληψη για τον Θεό και την
Θεολογία. Η κατηγορία «περί αυταπάτης» είναι μια παρανόηση, μια γενίκευση, μια
υπεραπλούστευση. Πριν καταγγείλετε την θρησκεία είστε υποχρεωμένοι να την
καταλάβετε. Είναι αλήθεια ότι οι αριστεροί χριστιανοί δεν είναι η πλειοψηφία
στις διάφορες εκκλησίες. Όμως ο χριστιανισμός είναι «αριστερός» από την ημέρα
της γέννησής του, επειδή υπερασπίζεται τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους
περιθωριακούς, μιλά στο όνομα όσων δεν έχουν φωνή.
Το έργο αυτό δεν εγράφη για να ευχαριστήσει τους πολλούς. Δυσαρεστεί
τους αθεϊστές, τις χριστιανικές εκκλησίες που πρόδωσαν την αποστολή τους, τους
νεοφιλελεύθερους υποστηρικτές της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Όσον αφορά
την πολιτική «μεταμαρξιστική» αριστερά την καλεί χωρίς βέβαια να ασπασθεί τις
θρησκείες, να ξαναδιαβάσει τις Ιουδαϊκές και Χριστιανικές Γραφές. Οι
ριζοσπάστες της Αριστεράς θα ανακαλύψουν εκεί πολύτιμες γνώσεις γύρω από την
ανθρώπινη χειραφέτηση σε μια εποχή που η πολιτική Αριστερά βρίσκεται σε δεινή
ανάγκη για καινούργιες ιδέες. Το βιβλίο υπερασπίζεται την θρησκεία όχι σαν μόνον
σαν πολιτισμικό φαινόμενο αλλά σαν βίωμα και πίστη, καταλήγει σε
προβληματισμούς που ξεπερνούν τα διλήμματα της πίστης. Μήπως η γραμμική έννοια
της προόδου δεν είναι μια μορφή ύβρεως; Μήπως και ο Διαφωτισμός δεν βαρύνεται
εν πολλοίς για την απουσία πνευματικότητας που διακρίνει την εποχή μας; Γιατί
αναφερόμαστε τόσο συχνά στην Καθολική Ιερά Εξέταση των νεότερων χρόνων και λίγο
στην εποχή μας με την Χιροσίμα και τις Γενοκτονίες;
Η επιστήμη χωρίς ηθική μπορεί να καταλήξει σε καταστροφές χειρότερες
από αυτές που επέφεραν οι θρησκείες. Το βιβλίο ταράζει τα νερά της μοντέρνας
Λογικής. Ο συγγραφέας πιστεύει στο Θεό, όχι γιατί η ύπαρξη του δύναται να
επαληθευθεί με επιστημονικές αποδείξεις, αλλά επειδή τον νοιώθει σαν βίωμα.
Αυτή η βίωση του Βιβλικού Θεού καταλήγει στην επανάσταση. Όπως υπάρχουν
θρησκευόμενοι μοναχοί υπάρχουν και θρησκευόμενοι επαναστάτες. Οι χριστιανικές
παραβολές μας παραπέμπουν στην ιστορία της διεθνούς επανάστασης. Ο χριστιανισμός
είναι η αναζήτηση της αλήθειας, της αρετής και της δικαιοσύνης όπως και ο
σοσιαλισμός. Ο Ίγκλετον θεωρητικός του Ουμανιστικού Μαρξισμού και στέλεχος της
καθολικής νεολαίας στα φοιτητικά του χρόνια, για να την εγκαταλείψει αργότερα,
προσφέρει μια εξαιρετικά ενεργό παρουσία στις αντιπαραθέσεις πίστης αθεΐας,
φονταμενταλισμού που είναι επίκαιρες στην εποχή μας. Ένα βιβλίο με λόγους
εμπνευσμένους, οξυδερκείς, παθιασμένους, ένα έργο πολύ απολαυστικό, που ακούει
προσεκτικά τις απόψεις των αντιπάλων του, μια ριζοσπαστική και νηφάλια απάντηση,
«στην περί Θεού αυταπάτη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου