ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΣΛΑΒΗΣ: σΚΕΠη κορΣΕΔων (ή «ο εξωραϊσμός της γραφειοκρατίας»)

("Νέα Αγχίαλος"/τεύχος 83/Απρίλιος – Μάιος – Ιούνιος 2014)

 

Με τις αναπόφευκτες τυμπανοκρουσίες ξεκίνησε το περασμένο καλοκαίρι (και αυτό έχει σημασία γιατί δεν αφήνει περιθώριο να εκληφθεί ως προεκλογικό πυροτέχνημα) ο Δήμαρχος της πρωτεύουσας τα εγκαίνια του τελευταίου αποκτήματός της: των Σημείων Εξυπηρέτησης Δημότη (Σ.Ε.Δ.). Και με περισσή ικανοποίηση. Εύλογα, γιατί ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κατά κανόνα πολυάσχολου δημότη. Αλλά και του απόμαχου της επαγγελματικής ζωής. Δεν είναι δα μικρό πράγμα να μπορεί ο απλός πολίτης να διεκπεραιώνει μία σειρά από υποθέσεις του σε ένα δημοτικό κατάστημα αυτού του είδους, πολύ πιο εξυπηρετικό από όσα λειτουργούσαν μέχρι τώρα. Και τούτο για δύο λόγους. Αφενός μεν γιατί το ωράριο λειτουργίας τους μέχρι αργά το βράδυ και σαββατιάτικα ξεφεύγει από την “πεπατημένη” της δημόσιας διοίκησης και δεν συμπίπτει πλήρως με το ωράριο εργασίας της πλειονότητας των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Αφετέρου δε γιατί με το να χωροθετηθούν διάσπαρτα στην δημοτική επικράτεια – και συγκεκριμένα ένα σε κάθε δημοτική κοινότητα – απαλλάσσουν τον δημότη από μεγάλες μετακινήσεις, αφού το πιο πιθανό είναι ένα από αυτά να βρίσκεται κοντά είτε στην κατοικία του είτε στον τόπο εργασίας του.

Στα καλά τους πρέπει να συμπεριληφθούν και οι θετικές επιπτώσεις τους στην κοινωνία και στην οικονομία από τον περιορισμό τόσο των απωλειών σε ανθρωποώρες όσο και των μετακινήσεων σε μία πόλη που ασφυκτιά παρά την κρίση. Αλλά και στο περιβάλλον από τον περιορισμό της κυκλοφορίας (και των ακαθαρσιών της, τουτέστιν των ρύπων των μεταφορικών μέσων).

Είναι, ως εκ τούτου, βέβαιο ότι το παράδειγμα του Δήμαρχου Αθηναίων θα ακολουθήσουν οσονούπω και οι δήμαρχοι τουλάχιστον των υπόλοιπων μεγάλων αστικών συγκροτημάτων της χώρας που θα εκλεγούν κατά τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές. Και, με αυτόν τον τρόπο, θα συμπληρωθεί το ήδη πυκνό δίκτυο των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.) που έχουν φυτρώσει σαν μανιτάρια σ’όλη τη χώρα. Έτσι, το μέχρι τώρα “ανδράποδο” θα ανακουφιστεί αφού θα γλυτώσει από ένα μεγάλο μέρος το άγχος της ανταπόκρισής του στις διάφορες δοσοληψίες του με τις κρατικές και δημοτικές αρχές.

Ίσως, μάλιστα, ανικανοποίητο και εκ φύσεως γκρινιάρικο, να θεωρήσει, ότι η ίδρυσή τους άργησε. Θα μπορούσαν να έχουν ξεκινήσει νωρίτερα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, θα πρέπει να αναλογιστεί ότι η λειτουργία τους με τη σημερινή μορφή τους και για όλο το φάσμα των υπηρεσιών που προσφέρουν δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την τεχνολογική επανάσταση της πληροφορικής, η οποία δεν είναι δα και τόσο παλιά. Οπότε η μομφή του θα πρέπει να περιοριστεί στην βραδυπορία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης στην υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών.

Βέβαια, αν είναι λίγο ψυλλιασμένο, θα νιώσει ότι επαναλαμβάνεται η ιστορία του Νασρεντίν (ή Ναστραντίν) Χότζα, ο οποίος, για να ικανοποιήσει τον χωρικό που διαμαρτυρόταν για το ότι δεν διέθετε αρκετό χώρο στο σπιτικό του και η οικογένειά του ένιωθε στενάχωρα, τον έβαλε στην αρχή να φέρνει ένα-ένα, μετά από κάθε εντονότερη διαμαρτυρία του χωρικού για πιότερο στρίμωγμα, μέσα σ’αυτό τα ζωντανά του και στη συνέχεια, όταν η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, τον συμβούλεψε να τα βγάλει όλα έξω. Ο ταλαίπωρος, όταν συμμορφώθηκε με τη συμβουλή του θυμόσοφου καδή, έβγαλε έναν αναστεναγμό ανακούφισης: το πέρασμα από το χειρότερο έκανε το κακό να φαντάζει σωτήριο!

Έτσι και οι κρατικές και δημοτικές αρχές, σε ρόλο Χότζα, αφού φόρεσαν στο “ανδράποδο” τους στενούς μέχρι ασφυξίας “κορΣΕΔες” της γραφειοκρατίας τους, τώρα του δίνουν την ευχέρεια να τους χαλαρώσει λίγο! Κοντολογίς, του προσφέρουν το ίδιο ανθυγιεινό “γεύμα”, δηλαδή το χαρτοβασίλειο με συνοδεία ουράς (ουχί πεσκαδρίτσας, αλλά γκισέ), σε ελκυστικότερο περιτύλιγμα ανακατεμένο με καρυκεύματα που το κάνουν πιο εύγεστο! Και, φυσικά, περιμένουν από το “ανδράποδο” να αποδειχθεί αρκούντως αφελές, να χάψει το ψιμύθιον που σερβίρουν, να εκτιμήσει την χειρονομία τους και να τους ευγνωμονεί!

Έλα, όμως, που κάποιοι καχύποπτοι αντιμετωπίζουν το εγχείρημα με έναν σΚΕΠτικισμό που υπονομεύει την ευφορία που καλλιεργούν οι εμπνευστές του εγχειρήματος. Και δικαίως. Κατ’αρχήν η ανάγκη δημιουργίας των Κ.Ε.Π. και των Σ.Ε.Δ. αποδεικνύει την κακή οργάνωση και την συνακόλουθη λειτουργική αποτυχία των μέχρι τούδε δομών των υπηρεσιών που είχαν συγκροτηθεί για να προσφέρουν – υποτίθεται – τις ίδιες υπηρεσίες στον πολίτη και δημότη και τώρα υποκαθίστανται από αυτά, χωρίς να καταργούνται. Αν η σύλληψή τους ήταν ορθολογική και η λειτουργία τους αποτελεσματική θα περίττευε πλήρως η ανάγκη της φαινομενικά υποκατάστασής των αλλά επί της ουσίας πλαισίωσής των από τα καινοφανή επινοήματα.

Επιπλέον, η εύρυθμη λειτουργία των τελευταίων – αν και μερικά από αυτά άρχισαν ήδη να εμφανίζουν σημάδια κορεσμού – απαλλάσσει τους αρμόδιους από την υποχρέωση να μελετήσουν το κατά πόσον είναι εύλογη και αποδοτική για την κοινωνία και την οικονομία αυτή η πληθωρική γραφειοκρατία, η οποία κατατάσσει την χώρα στους πρωταθλητές του “αθλήματος”, και να αναζητήσουν τρόπους περιορισμού της στο απολύτως αναγκαίο. Έτσι, χάρις στις δυνάμεις αδρανείας, πολλές διαδικασίες διατηρούνται ζωντανές και δίνουν την εντύπωση ότι υφίστανται απλά και μόνο για να δικαιολογούν την ύπαρξη και λειτουργία των σχετικών υπηρεσιών, καθώς και την, παρασιτική σε τελευταία ανάλυση, απασχόληση αυτών που τις διεκπεραιώνουν!

Το χειρότερο, όμως, είναι πως, πέρα από το ότι αποτελούν άλλοθι για τη διατήρηση της υφιστάμενης γραφειοκρατίας, ευνοούν την περαιτέρω ανάπτυξή της. Οι εγκέφαλοι της σύστασης των Κ.Ε.Π. και των Σ.Ε.Δ. και οι επίγονοί τους φαίνεται ότι σκέφτηκαν πως, μιας και υπάρχουν και για να μην γίνεται αισθητή η υπολειτουργία τους, θα πρέπει να επινοηθούν και θεσμοθετηθούν νέες γραφειοκρατικές διαδικασίες για να φαίνονται πολυάσχολα και να εξωραϊσθεί η εικόνα τους. Η δε “πολυπραγία” τους, με τη σειρά της, δημιουργεί νέες ανάγκες σε προσωπικό για να μην καταντήσει, εξαιτίας του πλήθους που συνωστίζεται σε αυτά, κενή νοήματος η λέξη «εξυπηρέτησης» που τα κοσμεί κ.ο.κ. Φαύλος κύκλος!

Κι ας μην νομίσει κανείς πως πρόκειται για αποκύημα της φαντασίας του συντάκτη αυτών των γραμμών: η προσωπική επαγγελματική του εμπειρία λέει ότι, ναι μεν απαλλάχτηκε από την αγχωτική επίσκεψη σε αστυνομικό τμήμα και το κόλλημα των πιο απίθανων ενσήμων για το «γνήσιο της υπογραφής του», αλλά οι ανάγκες επικύρωσης του γνησίου της πολλαπλασιάστηκαν αφότου ξεφύτρωσαν τα πρώτα Κ.Ε.Π., καθώς η κάθε δημόσια υπηρεσία σκέφτεται ότι, αφού το “ανδράποδο” δεν εξανίσταται από μία επίσκεψη στο Κ.Ε.Π. γιατί να μην του ζητηθεί ένα παραπάνω “γνήσιο” ακόμα και για “ψύλλου πήδημα”! Έτσι, όμως, το ισοζύγιο «εξυπηρέτηση – ταλαιπωρία» καταλήγει με αρνητικό πρόσημο, αφού με το πήγαιν’-έλα κάθε φορά ο συνολικός χαμένος χρόνος ξεπερνά κάθε προηγούμενο!

Καλή η εξυπηρέτηση σε ένα Κ.Ε.Π. (και όχι στο πάλαι ποτέ τριτοκοσμικό “μπάχαλο” των σχετικών υπηρεσιών του τότε Υπουργείου Συγκοινωνιών) ενός 65χρονου ή μιας 65χρονης που έφτασαν αισίως στην ηλικία που πρέπει να ανανεώσουν το δίπλωμα οδήγησης. Εξαιρετική η πρόσφατη πρωτοβουλία να παραλαμβάνουν οι πολίτες από εκεί μέχρι και φορολογικές ενημερότητες, αντί να συνωστίζονται στις θυρίδες των Δ.Ο.Υ. Γιατί, όμως, να υπάρχουν τόσο είδη πιστοποιητικών γέννησης και γιατί να μην αρκεί η επίδειξη ενός πρωτοτύπου από αυτό, αλλά να απαιτείται κάθε λίγο και λιγάκι η έκδοση ενός νέου; Γιατί, όμως, για το κάθε “χαρτί” να απαιτείται το γνήσιο της υπογραφής; Γιατί είναι αναγκαίο όλο αυτό το χαρτοβασίλειο;

Αυτές οι απορίες δεν συνεπάγονται ότι τα Κ.Ε.Π. και τα Σ.Ε.Δ. δεν επιτελούν έργο. Ίσα-ίσα. Όποιος έχει πείρα από προγενέστερες επισκέψεις σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες διαπιστώνει με το πρώτο τη διαφορά. Και καλό θα ήταν να συνεχιστούν οι προσπάθειες βελτίωσης της εξυπηρέτησης των πολιτών/δημοτών κατά τις συναλλαγές τους με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Δεν πρέπει, όμως, να περιορίζονται σε αυτό. Μήπως, λοιπόν, είναι καιρός οι αρμόδιοι, αντί να αρκούνται να μας καλοπιάνουν με Κ.Ε.Π., Σ.Ε.Δ. και ό,τι άλλο αρκτικόλεξο σκαρφιστούν στο μέλλον, να μελετήσουν πως μπορούν να ψαλιδίσουν (όχι με ψαλιδάκι των νυχιών αλλά με κοφτερό και φρεσκοακονισμένο σΚΕΠάρνι) τις ανάγκες μας γι’αυτά; Δεν τους διδάσκει κάτι το ότι έρευνα για λογαριασμό του «World Economic Forum» κατέταξε την χώρα στην 144^η θέση, δηλαδή μόλις στην 5^η από τον απόλυτο “πάτο”, με κριτήριο τη γραφειοκρατία και την κρατική επιβάρυνση προς τις επιχειρήσεις;

Αλλά δεν βαριέστε, εδώ είναι Ελλάδα! Και ω ς εκ τούτου:

«Η γραφειοκρατία ποτέ δεν πεθαίνει,

δεν την σκιάζουν Κ.Ε.Π., Σ.Ε.Δ. σοβαρά,

μόνο λίγο καιρό ξεθυμαίνει,

μα ξανά ως δυνάστης θα δρα!»

(δις μυριάκις ή δυσμοιριάκις)