("Ἐφημερίδα τοῦ Κ.Σ.Μ."/Τεῦχος 176/Φεβρουάριος 2015)
Η τελευταία έκθεση
(2014) του ΟΟΣΑ, για την παγκόσμια οικονομία, από τις εισαγωγικές της ακόμη
σελίδες τονίζει ανοικτά ότι μια βιαστική απόσυρση των προγραμμάτων νομισματικής
διευκόλυνσης ή η συνέχιση με προϋπολογισμούς λιτότητας είναι δυνατόν να
οδηγήσουν τις οικονομίες σε νέα ύφεση. Κατανοεί κανείς πόσο δύσκολη είναι η σημερινή
κατάσταση στη διεθνή οικονομία. Μπορεί οι εκτιμήσεις των στελεχών του ΟΟΣΑ να
προβλέπουν ότι θα υπάρξει ανάπτυξη, βέβαια μειωμένη σε σύγκριση με τις
προηγούμενες εκτιμήσεις του, αλλά εκτιμά ότι η διεθνής οικονομία είναι ακόμη
μακράν για να εισέλθει σε ένα κύκλο σταθερής οικονομικής ανάπτυξης. Γίνεται
επίσης κατανοητό ότι οι συγκρούσεις στο εσωτερικό των μεγαλοεπιχειρηματικών
ομίλων για την επιβολή του ενός ή του άλλου μείγματος οικονομικής πολιτικής
οξύνεται.
Με εξαίρεση τις ΗΠΑ,
όπου παρατηρείται να σταθεροποιούνται κάποιες θετικές προοπτικές στην
οικονομική ζωή, αλλά στα κυριότερα πεδία` της ανάπτυξης, του πληθωρισμού, της
ανεργίας, των ελλειμμάτων, οι άλλοι ισχυροί πυλώνες της διεθνούς οικονομίας
ασθμαίνουν όπως οι χώρες της Ευρωζώνης, η Ιαπωνία, αλλά και κάποιες από τις
αναδυόμενες οικονομίες, όπως Ν. Αφρική, Βραζιλία, Ρωσία. Ακόμη και αυτή η Κίνα
πλέον εισέρχεται σε ένα ρυθμό επιβράδυνσης, συγκριτικά βεβαίως με τα
προηγούμενα χρόνια, εφόσον τα ετήσια ποσοστά ανάπτυξης του ΑΕΠ ανέρχονται γύρω
στο 7% και οι προβλέψεις για τα δύο επόμενα χρόνια δίνουν πιο χαμηλότερα ποσοστά
ανάπτυξης. Η κινεζική οικονομία είναι πλέον πολύ μακριά από τα διψήφια ποσοστά
ανάπτυξης τα οποία κατά τους τεχνοκράτες του ΟΟΣΑ αποτελούν ένδοξο παρελθόν.
Όσον αφορά τα βασικά
οικονομικά μεγέθη, η επίθεση του ΟΟΣΑ εκτιμά ότι, το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά το 2014
θα αυξηθεί κατά 2,2%, το 2015 κατά 3,16% και το 2016 κατά 3%. Στις χώρες της
ευρωζώνης το ΑΕΠ θα κυμανθεί σε 0,8%, 1,1% και 1,7% αντιστοίχως, στην Ιαπωνία
σε 0,4%, 0,8% και 1%. Ενώ στο σύνολο των χωρών μελών του ΟΟΣΑ σε 1,8%, 2,3%,
2,6% και τέλος στην Κίνα σε 7,3%, 7,1%, 6,8%. Στο μέτωπο του πληθωρισμού, ο
δείκτης στις ΗΠΑ θα κινηθεί ως εξής: 2014 1,4%, 2015 1,5% και 2016 1,7%. Στην
ευρωζώνη 0,5%, 0,6% και 1% αντίστοιχα. Οι εκτιμήσεις για την Ιαπωνία είναι:
2,9%, 1,8% και 1,6%. Το σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ θα έχει πληθωρισμό 1,6%, 1,5%
και 1,8% και στην Κίνα: 2,1%, 2,6% και 3%.
Στο επίμαχο θέμα της
ανεργίας, οι εκτιμήσεις για την απασχόληση στις ΗΠΑ είναι κάπως ενθαρρυντικές.
Παρουσιάζεται μια μικρή μείωση έως το 2016. Συγκεκριμένα το 6,2% του 2014
μειώνεται σε 5,6% και 5,3% κατά το 2015 και 2016 αντίστοιχα.
Η ανεργία στην
Ιαπωνία παραμένει στάσιμη αλλά χαμηλή, σε 3,6%, 3,5% και 3,5% κατά αναφερόμενα
έτη.
Η ευρωζώνη
εξακολουθεί να παρουσιάζει υψηλά ποσοστά ανεργίας, η μείωση της κατά την
τριετία 2014-2016 είναι οριακή. Συγκεκριμένα, οι εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ δίνουν τα
εξής ποσοστά: 11,4%, 11,1% και 10,8%. Τέλος όσον αφορά την Κίνα δεν
παρουσιάζονται επίσημα ποσοστά για την απασχόληση.
Το δημοσιονομικό
έλλειμμα το 2014 στις ΗΠΑ θα φτάσει το -5,1%, τον επόμενο χρόνο στο -4,3% και
το 2016 στο 4%. Στην ευρωζώνη οι δείκτες του εν λόγω ελλείμματος σημειώνουν
-2,6%, -2,3% και -1,9%. Στην Ιαπωνία -8,3%, -7,3% και -6,3% και στην Κίνα
-1,1%, -1,3% αι -1,3%.
Για τις διεθνείς νομισματικές
ισοτιμίες η έκθεση παρουσιάζει μια βασική υπόθεση προσομοίωσης κατά την οποία
μια υποτίμηση κατά 10% της ισοτιμίας του ευρώ και του γιεν έναντι του
δολλαρίου, δύναται να καταλήξει σε μια αύξηση του ΑΕΠ στην ευρωζώνη και στην
Ιαπωνία κατά έως και 0,7%. Υπό τον όρο ότι και άλλοι παράγοντες όπως τα βασικά
επίτοκα των κεντρικών τραπεζών θα παραμείνουν σταθεροί. Επιπλέον αυτό το μέτρο
χαρακτηρίζεται ενισχυτικό και ως προς τον τιμάριθμο για δύο οικονομίες
(Ευρωζώνη, Ιαπωνία) που αντιμετωπίζουν έντονα τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού.
Σύμφωνα με την παραπάνω υπόθεση των ερευνητών του ΟΟΣΑ αναμένεται αύξηση επάνω
από μισή μονάδα για την Ιαπωνία και για μια ποσοστιαία μονάδα για την
νομισματική ζώνη του ευρώ.
Ωστόσο παρατηρείται
ότι η πραγματική επίδραση της μείωσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών δύναται να
αποβεί πολύ λιγότερο αισιόδοξη απ’ ό,τι δείχνουν οι υποθέσεις εργασίας του
ΟΟΣΑ. Η έκθεση αναφέρει ότι ο αντίκτυπος της παραπάνω εξέλιξης στο σύνολο της
οικονομίας, εξαρτάται από την αντίδραση των εξαγωγικών επιχειρήσεων.
Χρησιμοποιεί ως παράδειγμα την πρόσφατη εμπειρία από την Ιαπωνία. Στη χώρα αυτή
η πτώση των ισοτιμιών του γιεν έναντι των βασικών ανταγωνιστικών νομισμάτων δεν
κατέληξε στα αναμενόμενα αποτελέσματα για την Ιαπωνική οικονομία. Ενώ οι
εξαγωγείς επωφελήθηκαν από το φθηνό νόμισμα, δεν αύξησαν όμως τον συνολικό όγκο
των εξαγωγών τους, πράγμα που σημαίνει, όπως αύξηση της παραγωγής και της
απασχόλησης. Προτίμησαν αύξηση των κερδών τους και κατά συνέπεια αύξηση του
μεριδίου στην εσωτερική αγορά. Η εκτίμηση όμως αυτή δεν είναι σωστή γιατί
αποκρύβει μια σκληρή πραγματικότητα. Οι εξαγωγείς είναι εξαρτημένοι από τις
οικονομικές εξελίξεις των αναπτυγμένων χωρών που εξάγει η Ιαπωνία. Όμως οι
οικονομίες αυτών των χωρών επειδή είναι σε στασιμότητα ή σε ύφεση οι
περισσότερες για αυτό το λόγο δεν αυξάνουν τις εισαγωγές τους αλλά ακόμη και
τις μειώνουν. Αυτή η κατάσταση είναι μια παρενέργεια της βαθιά διεθνοποιημένης
σημερινής οικονομίας, που δείχνει ταυτόχρονα ότι δεν αρκούν οι εξαγωγές για
ανάπτυξη. Έτσι η Ιαπωνία παρά τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης δεν πορεύεται σε
ανάκαμψη αλλά σε στασιμότητα με τον κίνδυνο μιας νέας ύφεσης.
Οι αναδυόμενες
αγορές, όπως αναφέρεται με εξαίρεση την Ινδία, παραμένουν στο σύνολό τους σε
δυσχερή θέση, παρά τις μεταξύ τους διαφοροποιήσεις, αναλόγως των μεγεθών των
οικονομιών τους. Ως χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτών των περιπτώσεων
αναφέρονται οι οικονομίες της Βραζιλίας, της Ν. Αφρικής και της Ρωσίας. Ανάμεσα
στα σοβαρά προβλήματα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τα επόμενα χρόνια, είναι
το υψηλό χρέος των εγχωρίων επιχειρήσεων όπως και των τραπεζών τους σε ξένο
νόμισμα, καθώς και οι υποτιμήσεις των εθνικών τους νομισμάτων, μπορεί να
καταλήξουν ακόμη και σε άρνηση εξυπηρέτησης των παραπάνω χρεών.
Ειδικά για την
Ρωσία, μια ισχυρή οικονομία της ευρωπαϊκής ηπείρου, αλλά και του κόσμου, η
έκθεση τονίζει, ότι η στασιμότητα της οικονομίας της, όπως και η μείωση των
εισαγωγών, θα έχει ως αποτέλεσμα αρνητική επίδραση στις άλλες ευρωπαϊκές
οικονομίες ως σύνολο. Και συγκεκριμένα στο χώρο της ευρωζώνης, στην οποία οι
οικονομικές διασυνδέσεις προς τη Ρωσία είναι ιδιαίτερα ισχυρές. Οι εισαγωγές κατά
τους πρώτους 7 μήνες του 2014, μειώθηκαν κατά 15% σε σχέση με αντίστοιχο
διάστημα του 2013.
Παρατηρείται τώρα
μια αρνητική επίδραση στο συνολικό μέγεθος των εξαγωγών της ευρωζώνης κατά 0,7%
και στο ΑΕΠ κατά 0,1%. Σημειώνεται ότι η πτώση των ευρωπαϊκών εξαγωγών προς τη
Ρωσία κατά το 2014 είναι αποτέλεσμα και του Ρωσικού εμπάργκο σε μια σειρά
προϊόντων της ΕΕ ως απάντηση σε μια σειρά κυρώσεων που παίρνει εναντίον της
Ρωσίας η ΕΕ, με αφορμή την Ρωσική ανάμειξη στην κρίση της Ουκρανίας. Στην
οικονομία της Ρωσίας έχει σοβαρό αντίκτυπο και η ραγδαία πτώση της τιμής του
πετρελαίου.
Η έκθεση
επικεντρώνει μεγάλο μέρος της στην ανάγκη αύξησης των επενδύσεων, καθώς όπως
αναφέρει συγκεκριμένα, αποτελούν απαραίτητο εργαλείο για την ανάκαμψη της
διεθνούς οικονομίας, όπως τονίζεται η ραγδαία πτώση των επενδύσεων που
καταγράφεται από την έναρξη της κρίσης, εμφανίζει αξιοσημείωτη διάρκεια,
συγκρινόμενη με ανάλογες περιόδους κρίσεων του παρελθόντος. Συγκεκριμένα οι δημόσιες
επενδύσεις των παρελθόντων ετών, αποτελούσαν σταθερό σημείο εκκίνησης για ένα
νέο κύκλο ανάκαμψης, παραμένουν ιδιαίτερα χαμηλές. Ο λόγος είναι η εφαρμογή των
προγραμμάτων δημοσιονομικής πειθαρχίας που εφαρμόζεται σε όλες σχεδόν τις χώρες
μέλη του ΟΟΣΑ. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, οι οικονομικοί παρατηρητές θέτουν
δύο ζητήματα.
Το πρώτο, ότι χωρίς
δημόσιες επενδύσεις οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι δεν επενδύουν. Το δεύτερο
ότι οι επενδύσεις πραγματοποιούνται όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις βέβαιης
κερδοφορίας. Η δυστοκία για επενδύσεις που παρατηρείται φανερώνει ότι η κρίση
δεν ξεπεράσθηκε. Οι επενδύσεις στις ΗΠΑ και Μ. Βρετανία (χώρα εκτός ζώνης του
ευρώ), αρχίζουν να αναθερμαίνονται αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις απέχουν
αρκετά για να δρομολογήσουν μια σταθερή και με προοπτική ανάπτυξη. Αντιθέτως οι
επενδύσεις στις χώρες της ευρωζώνης είναι πολύ χαμηλές. Όπως προαναφέραμε το
φαινόμενο αυτό είναι απόρροια των περικοπών στους προϋπολογισμούς και στα
προγράμματα Δημοσίων επενδύσεων στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης. Πράγμα
που απειλεί να βυθίσει σε συνδυασμό με τα μεγάλα χρέη της Ιταλίας και της
Γαλλίας καθώς και την ύφεση σ’ αυτές τις οικονομίες αλλά και την επιβράδυνση
της Γερμανικής οικονομίας, ολόκληρη την ευρωζώνη σε ύφεση. Πολλαπλές και
αρνητικές θα είναι οι επιπτώσεις στην διεθνή οικονομία, εξ’ αιτίας της
αλληλεξάρτησης και της βαθιά διεθνοποιημένης οικονομίας. Η έκθεση ρίχνει βάρος
στα αιτήματα που κατέθεσαν οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Ιταλίας προς την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή τον περασμένο Οκτώβριο. Όπου λαμβάνει σαφή θέση υπέρ του αιτήματος των
κεντροαριστερών κυβερνήσεων, των παραπάνω χωρών. Οι οποίες ζητούσαν παράταση
για την επίτευξη των στόχων του πολυσυζητημένου Συμφώνου Σταθερότητας και
Ανάπτυξης για το έλλειμμα και το χρέος, μέσω των προϋπολογισμών που κατέθεσαν η
Γαλλία και η Ιταλία. Αίτημα που όπως γνωρίζουμε δεν έγινε δεκτό από την
ευρωπαϊκή επιτροπή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου