Σάββατο 5 Μαρτίου 2016

ΛΟΥΚΑΣ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Το μέλλον των κοινωνικών ασφαλίσεων

("Ἐφημερίδα τοῦ Κ.Σ.Μ."/Τεῦχος 182/Φεβρουάριος 2016)
 
Η νέα δανειακή σύμβαση (3ο μνημόνιο) εμπεριέχει αρκετές ρυθμίσεις, ορισμένες εκ των οποίων άρχισαν ήδη να εφαρμόζονται την ίδια ώρα που οι διαρροές από την «επιτροπή σοφών», για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος, προετοιμάζουν το ψυχολογικό κλίμα για την εμπέδωση ενός νέου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ενός συστήματος με πολλές ομοιότητες με αυτό που ονομάζεται κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Αυτό το νέο προτεινόμενο σύστημα που ονομάζεται «Ασφαλιστική μεταρρύθμιση», δεν είναι παρά η διαμόρφωση δύο παράλληλων και συμπληρωματικών πυλώνων. Ενός χρηματοδοτούμενου αποκλειστικά από την φορολογία και την χορήγηση μιας βασικής σύνταξης στα όρια φτώχειας (360 ευρώ) και ενός ανταποδοτικού συστήματος, χρηματοδοτούμενων αποκλειστικά μέσω των ατομικών εισφορών. Η απόσυρση όμως του κράτους ανοίγει τον δρόμο στην επέλαση των ιδιωτικών εταιρειών στον χώρο των συντάξεων γήρατος και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Ενώ προβλέπονται θεσμικές παρεμβάσεις στην κατεύθυνση μεγαλύτερης σύνδεσης εισφορών – παροχών, ενώ οι δανειστές προτείνουν παρεμβάσεις πολιτικής αντίστοιχες των Βαλτικών χωρών ή της Χιλής (σύστημα κεφαλαιοποίησης με ατομικές μερίδες).
Αυτή η πολιτική αντί να αντιμετωπίσει την κρίση ενός ελλειμματικού συστήματος, υπονομεύει την προοπτική της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης, χωρίς να εγγυάται όμως ούτε και τους στοιχειώδεις όρους βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος.
Τα ελλείμματα του ασφαλιστικού δεν οφείλονται, όπως ισχυρίζονται αρκετοί μόνο στο ύψος των δαπανών, αλλά στη στέρηση εσόδων. Αντί της συνέχισης των περικοπών στις συντάξεις και εσόδων της αύξησης στα όρια ηλικίας, απαιτείται περιορισμός της ανεργίας, γενναία ενίσχυση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, μείωση της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας, αύξηση της φορολογίας και κατάργηση των προνομίων των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.
Η υποκατάσταση της κοινωνικής ασφάλισης από τα επαγγελματικά ταμεία και την ιδιωτική ασφάλιση, καθώς και η επόμενη ημέρα στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, ήταν το φλέγον θέμα που κυριάρχησε στις εργασίες του 31ου συνεδρίου της ομοσπονδίας των εργαζομένων στα δημόσια ταμεία και τους οργανισμούς κοινωνικής πρόνοιας. Το τελευταίο συνέδριο της ΠΟΠΟΚΠ (Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής) πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον περασμένο Οκτώβριο. Μια Ομοσπονδία με τα πολυάριθμα πρωτοβάθμια σωματεία εργαζομένων σε ισχυρά δημόσια ιδρύματα (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΝΑΤ, ΤΣΑ κ.ά.) καθώς και σε μεγάλους οργανισμούς κοινωνικής πολιτικής όπως ο ΕΟΠΠΥ. Το συνέδριο αυτό αν και εκλογοαπολογιστικό, δεν ήταν ένα συνέδριο σαν τα άλλα, με τις γνωστές τοποθετήσεις και αντεγκλήσεις των συνδικαλιστικών παρατάξεων αλλά μία συνάντηση εκείνων που έχουν άμεση γνώση της κρίσιμης κατάστασης στο χώρο όπου εργάζονται και ανησυχίες για τις απρόβλεπτες εξελίξεις που διαγράφονται στο κρίσιμο τομέα των κοινωνικών ασφαλίσεων.
Ο Πρόεδρος της ΠΟΠΟΚΠ, κ. Ανδ. Κουρουκλής παρουσιάζοντας την εισήγηση της εκτελεστικής γραμματείας, επεσήμανε τον κίνδυνο να αποβούν οι αυριανές συντάξεις μηνιαία επιδόματα πρόνοιας για την μεγάλη πλειοψηφία των συνταξιούχων.
Ο Πρόεδρος της ΠΟΠΟΠΚ δεν δίστασε να επιτεθεί στις κυβερνήσεις και μάλιστα σε αυτούς τους υπουργούς και στελέχη που προέρχονταν από το συνδικαλιστικό κίνημα, πρόσωπα όπως ανέφερε: «ευρέθησαν για να κάνουν αυτή την βρώμικη δουλειά». Άφησε διάφορα υπονοούμενα για τα μέλη της «Επιτροπής Σοφών» για την επίλυση του ασφαλιστικού ζητήματος, ότι λειτουργούν με «άνωθεν εντολές». Στόχος της εν λόγω επιτροπής δεν είναι να επεξεργασθεί για διαβουλεύσεις τρεις ή τέσσερεις προτάσεις διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά να περιγράψει τρία ή τέσσερα ίσως και ακόμη λιγότερα στάδια εφαρμογής που ξεκινούν από το σήμερα και καταλήγουν μέχρι το σύστημα της Ν. Ζηλανδίας, ανέφερε ειρωνικά ο ομιλητής. Ενώ αναρωτήθηκε γιατί παρατηρείται αυξημένη παρουσία δικαστικών σε αυτή την επιτροπή. Έγινε λόγος από τους συνέδρους για την προσχηματική και για χωρίς καμία προετοιμασία συγχώνευση ταμείων και υπηρεσιών στο χώρο των δομών κοινωνικής πολιτικής και όπως τονίσθηκε τελικός στόχος των κυβερνήσεων είναι: «η βίαιη εξίσωση προς το κάτω των παροχών και η προοπτική της δημιουργίας ενός μεταβατικού συρρικνωμένου διαχειριστικού φορέα, έως ότου και αυτός αποτελέσει παρελθόν».
Για τους εργαζόμενους τους οργανισμούς κοινωνικής πολιτικής, οι ρυθμίσεις που επιχειρούνται στον χώρο των κοινωνικών ασφαλίσεων, δεν θα υπάρξει πλέον η έννοια της κρατικής ελεημοσύνης, ενώ η υποχρέωση της εργοδοσίας περιορίζεται στην καταβολή μόνο ατομικών εισφορών.
Χαρακτηριστικές ήταν και οι θέσεις των συνέδρων για τον άμεσο κίνδυνο των περικοπών στις συντάξεις (κύριες και επικουρικές) κάτω των 1000 ευρώ.
Όσον αφορά τα αίτια για την οικονομική δυσπραγία του ασφαλιστικού συστήματος, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στους οργανισμούς κοινωνικής πολιτικής τα απέδωσαν όπως στα φαινόμενα της σταθερής ανεργίας στις ελαστικές μορφές εργασίας – αδήλωτη εργασία και στην σκληρή εισοδηματική πολιτική των τελευταίων δεκαετιών. Η εισφοροδιαφυγή και τα εργοδοτικά χρέη είναι ένας μόνιμος πονοκέφαλος, στο χρηματιστήριο (ελληνικό και διεθνές) μέχρι τα περίφημα δομημένα ή τοξικά ομόλογα και το PSI, επέφεραν οικονομική καθίζηση στα διαθέσιμα των ταμείων. Η ασυνέπεια του κράτους να εκπληρώσει παλαιές και νεώτερες υποχρεώσεις του, οι εθελούσιες αποχωρήσεις στον δημόσιο αλλά και ιδιωτικό τομέα, χωρίς κάλυψη και προγραμματισμό. Το κλίμα ανασφάλειας που εξωθεί τους εργαζομένους να αποχωρήσουν από την εργασία, πριν την συνταξιοδότησή τους.
Πως θα λυθεί η δύσκολη εξίσωση του ασφαλιστικού; Ή καλύτερα πώς θα απενεργοποιηθεί αυτή η βραδυφλεγής βόμβα; Οι εργαζόμενοι στο χώρο των ασφαλιστικών ταμείων καταθέτουν τις απόψεις τους.
Πολιτικές ενίσχυσης της εργασίας και μείωσης φέρνουν χρήμα στα ταμεία των οργανισμών.
Οργανωμένη παρέμβαση με στόχο την ανασύνταξη και ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών με σκοπό τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής και την καταπολέμηση της ανασφάλιστης εργασίας. Ως γνωστός ο ελεγκτικός μηχανισμός του ΙΚΑ αποτελείται από 28 υπαλλήλους για όλη την Ελλάδα, ενώ στα υπόλοιπα ταμεία είναι ανύπαρκτος.
Ένα σταθερό και δικαιότερο σύστημα διακανονισμού των οφειλών, καθώς και η αξιοποίηση της λίστας μεγαλοοφειλετών των ασφαλιστικών ταμείων είναι από τα κρίσιμα θέματα που χρονίζουν.
Η αποκατάσταση των απωλειών των ταμείων από το PSI είναι ένα επίκαιρο αίτημα.
Η αναζήτηση νέων πηγών στήριξης του ασφαλιστικού συστήματος, εκτός του δημόσιου προϋπολογισμού και των ασφαλιστικών εισφορών όπως και η ορθολογική αξιοποίησης της τεράστιας ακίνητης περιουσίας των ταμείων.
Τέλος απαιτείται σχεδιασμός και αναδιοργάνωση των υπηρεσιών των ταμείων, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες και να βελτιώσουν την καθημερινότητα των πολιτών. Σε διαφορετική περίπτωση, όσοι στόχοι και αν τεθούν δεν είναι βέβαιο ότι θα επιτύχουν. Οι ενοποιήσεις με ταμεία μεγαθήρια, όπως δείχνουν προηγούμενες ενοποιήσεις π.χ. σαν αυτή του ΕΟΠΠΥ, δεν έλυσαν το πρόβλημα αλλά εδημιούργησαν και νέα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου